تاثیر سربار تولید و بهای تمام شده مواد مستقیم
۱ شرکت الف در بخش بهای تمام شده ۷۰ درصد مواد مستقیم ،۲۰ درصد سربار است و شرکت ب در بخش بهای تمام شده ۲۰ درصد مواد مستقیم و ۷۰ درصد سربار می باشد. در شرایطی که هر دو شرکت نرخ مواد مستقیم مصرفی و نرخ محصول با نسبت برابر افزایش شدیدی پیدا کند (مشابه سال ۹۷ ) کدام شرکت وضعیت مساعد تری دارد ؟
شرکت الف
شرکت ب
هر دو شرکت روند سود آوری مشابهی دارند.
با توجه به اینکه افزایش قیمت در هر دو بخش صورت گرفته تغییری در روند سود آوری ایجاد نمی شود.
پاسخ ( ۱ )
از آنجا که افزایش نرخ ها در قیمت قروش و مواد به طور یکسان صورت می پذیرد شرکتی که بهای تمام شده آن از درصد پایین تر مواد شکل گرفته باشد روند سودآوری بهتری دارو و شرکت دیگر با افزایش سربار ممکن است دچار ضرر شود .
برای روش شدن مساله به مثال ذیل توجه فرمایید :
در مساله ای که طرح کردید تکلیف ۱۰ درصد از بهای تمام شده را در نظر نگرفته اید که می توان این ده درصد را هزینه حقوق در نظر گرفت و یا اینکه منظور شما این بوده بهای تمام شده ۹۰ درصد فروش می باشد و و به نسبت ۷۰ و ۲۰ بین مواد و سربار تقسیم شده است .
با فرض اینکه بهای تمام شده ۹۰ درصد فروش باشد :
برای حل مساله ابتدا فرض می کنیم که قیمت فروش و بهای تمام شده به شکل زیر می باشد :
شرکت الف فی فروش ۱۰۰ ریال و بهای تمام شده ۹۰ ریال شامل ۷۰ ریال مواد و ۲۰ ریال سربار
شرکت ب فی فروش ۱۰۰ ریال و و بهای تمام شده ۹۰ ریال شامل ۲۰ ریال مواد و ۷۰ ریال سربار
حاشیه سود در هر دو شرکت برابر و معادل ۱۰ ریال می باشد .
حال افزایش سه برابری قیمت بر نرخ فروش و مواد را بر دو شرکت برسی می کنیم نرخ سربار ثابت در نظر گرفته می شود :
شرکت الف فی فروش ۳۰۰ ریال و بهای تمام شده ۲۹۰ ریال شامل ۲۷۰ ریال مواد و ۲۰ ریال سربار
شرکت ب فی فروش ۳۰۰ ریال و و بهای تمام شده ۱۳۰ ریال شامل ۶۰ ریال مواد و ۷۰ ریال سربار
حاشیه سود شرکت الف همچنان ۱۰ ریال و حاشیه سود شرکت ب ۱۷۰ ریال می شود .
پیداست که شرکت ب وضعیت سودآوری بهتری دارد .
در صورتی که در نرخ سربار هم افزایش قیمت داشته باشیم شرکت الف حاشیه سود خود را از دست داده و وارد ضرر می شود .
با فرض اینکه بهای تمام شده شامل ۱۰ هزینه حقوق نیز باشد :
برای حل مساله در این حالت فرض می کنیم که قیمت فروش و بهای تمام شده به شکل زیر می باشد :
شرکت الف فی فروش ۱۵۰ ریال و بهای تمام شده ۱۰۰ ریال شامل ۷۰ ریال مواد و ۱۰ ریال دستمزد و ۲۰ ریال سربار
شرکت ب فی فروش ۱۵۰ ریال و و بهای تمام شده ۱۰۰ ریال شامل ۲۰ ریال مواد و ۱۰ ریال دستمزد و ۷۰ ریال سربار
حاشیه سود در هر دو شرکت برابر و معادل ۵۰ ریال می باشد .
حال افزایش سه برابری قیمت بر نرخ فروش و مواد را بر دو شرکت برسی می کنیم نرخ دستمزد و سربار ثابت در نظر گرفته می شود :
شرکت الف فی فروش ۴۵۰ ریال و بهای تمام شده ۳۰۰ ریال شامل ۲۷۰ ریال مواد و ۱۰ ریال دستمزد و ۲۰ ریال سربار
شرکت ب فی فروش ۴۵۰ ریال و و بهای تمام شده ۱۴۰ ریال شامل ۶۰ ریال مواد و ۱۰ ریال دستمزد و ۷۰ ریال سربار
حاشیه سود شرکت الف ۱۵۰ ریال و حاشیه سود شرکت ب ۳۱۰ ریال می شود .
پیداست که شرکت ب همچنان وضعیت سودآوری بهتری دارد .
در این حالت به دلیل بالاتر بودن حاشیه سود شرکت ها تحمل بیشتری برای افزایش هزینه های دستمزد و سربار دارند .