آشنایی با روش های تجزیه و تحلیل صورت های مالی

آشنایی با روش های تجزیه و تحلیل صورت های مالی

• تجزیه و تحلیل عمودی
• تجزیه و تحلیل افقی
• تجزیه و تحلیل نسبت های مالی

تجزیه و تحلیل عمودی: در این نوع از تجزیه و تحلیل، مقایسه عمودی ارقام یک صورت مالی با یک رقم از همان صورت مالی انجام میشود. به این ترتیب که در هر سال مالی تمام مبالغ یک صورت مالی براساس یک واحد معین، مقایسه می شوند. به عنوان مثال در صورت سودوزیان یک سال مالی، فروش را مبلغ مبنا در نظر می گیریم و آن را نسبت به سود شرکت یا هزینه های شرکت به صورت تناسبی مقایسه می کنیم.

تجزیه و تحلیل افقی: در این نوع از تجزیه و تحلیل، مقایسه افقی ارقام یک صورت مالی در سالهای مالی متوالی انجام می شود. در واقع ارقام مندرج در صورتهای مالی حداقل ۲ سال مالی متوالی با یکدیگر مقایسه می شوند. به عنوان مثال در صورت وضعیت مالی سال ۱۴۰۱ حساب سود(زیان)انباشته سال ۱۴۰۱ با حساب سود(زیان)انباشته سال ۱۴۰۰ مقایسه می شود.

درصد تغییرات = {(مبلغ در سال مالی جدی – مبلغ در سال مالی قبل) / مبلغ در سال مالی قبل} * ۱۰۰

تجزیه و تحلیل نسبت های مالی: در این نوع از تجزیه و تحلیل، تناسب عددی بین انواع نسبت های مالی بررسی می شود.

انواع نسبت های مالی

۱) نسبت های سودآوری

۲) توان واریز بدهی ها

۳) نسبت های نقدینگی

۴) نسبت های فعالیت

• نسبت های سودآوری

۱) بازده سرمایه گذاری

۲) بازده فروش (حاشیه سود)

۳) بازده دارایی

بازده سرمایه گذاری = سود حاصل از سرمایه گذاری / مبلغ سرمایه گذاری

اگر حاصل نسبت فوق بین ۰/۵ تا ۱ باشد، نشان دهنده آن است که سرمایه گذاری بازدهی مناسبی داشته و درست انجام شده است.

اگر حاصل نسبت فوق بین صفر تا ۰/۵باشد، نشان دهنده آن است که سرمایه گذاری پر ریسک خواهد بود.

بازده فروش (حاشیه سود) = سود خالص / فروش خالص

هر چه قدر این نسبت به یک نزدیک تر باشد، نشان دهنده آن است که فروش با بازدهی بهتری انجام شده و منجر به سودآوری بهتر شرکت شده است.

بازده داریی = {سود خالص /(جمع دارایی های جاری + جمع دارایی های ثابت)}

هر چه قدر این نسبت به یک نزدیک تر باشد، نشان دهنده آن است که دارایی های مولد شرکت کارایی بیشتری داشته اند و منجر به سودآوری بهتر شرکت شده اند.

• توان واریز بدهی ها

نسبت بدهی به حقوق مالکانه = {(جمع بدهی های جاری + جمع بدهی های بلند مدت) / حقوق مالکانه}

اگر این نسبت بین صفر و ۰/۵باشد، شرایط شرکت تقریباً مطلوب است.

اگر این نسبت بین ۰/۵تا یک باشد، بخش عمده ای از منابع شرکت به طلبکاران شرکت اختصاص می یابد.

اگر این نسبت بیشتر از یک باشد، یعنی شرکت در شرف ورشکستگی است. مضاف بر اینکه تمام بدهی های شرکت، تصفیه نخواهد شد و طلبکاران به همه طلب خود نخواهند رسید.

• نسبت های نقدینگی

۱) نسبت جاری

۲) نسبت آنی

۳) سرمایه در گردش

نسبت جاری = دارایی های جاری / بدهی های جاری

اگر این نسبت بزرگتر از یک باشد، نشان دهنده آن است که قدرت واریز بدهی های جاری شرکت، بیشتر است.

اگر این نسبت بین صفر تا یک باشد، نشان دهنده آن است که قدرت بازپرداخت بدهی های جاری شرکت، کمتر است.

نسبت آنی = {دارایی های جاری – (پیش پرداخت +موجودی مواد و کالا)} / دارایی های جاری

اگر این نسبت بزرگتر از یک باشد، یعنی شرکت بخش عمده ای از سرمایه خود را به صورت نقد در اختیار دارد که این امر با توجه به شرایط موجود در شرکت، نیاز به تجزیه و تحلیل بیشتری خواهد داشت.

سرمایه در گردش = دارایی های جاری – بدهی های جاری

• نسبت های فعالیت

۱) دفعات گردش مطالبات

۲) دوره وصول مطالبات

۳) دفعات گردش کالا

دفعات گردش مطالبات: این نسبت نشان دهنده تعداد دفعاتی است که مطالبات شرکت (حسابهای دریافتنی یا اسناد دریافتنی) به نقد تبدیل می شوند.

دفعات گردش مطالبات = (جمع فروش های نسیه سالانه / مطالبات اول سال + مطالبات پایان سال)*۲

هر چه قدر نسبت فوق بزرگتر باشد، نشان دهنده آن است که مقدار بیشتری از مطالبات شرکت وصول شده و به نقد تبدیل شده اند.

اگر نسبت فوق بین صفر و یک باشد، نشان دهنده آن است که مطالبات باز و وصول نشده شرکت، بیشتر هستند.

دوره وصول مطالبات: این نسبت نشان دهنده سرعت وصول مطالبات شرکت در مقابل شرایط فروش نسیه شرکت است.

دوره وصول مطالبات = (تعداد روزهای سال مالی/جمع فروش های نسیه سالانه) * (مطالبات اول سال + مطالبات پایان سال/۲)

هر چه قدر دوره وصول مطالبات شرکت اختلاف کمتری با شرایط فروش نسیه شرکت داشته باشد، حاکی از سرعت زیاد وصول مطالبات شرکت می باشد.

هر چه قدر دوره وصول مطالبات شرکت اختلاف بیشتری با شرایط فروش نسیه شرکت داشته باشد، حاکی از کندی سرعت وصول مطالبات شرکت است.

دفعات گردش کالا = (بهای تمام شده کالای فروش رفته/ موجودی اول سال + موجودی پایان سال)*۲

هر چه قدر تعداد دفعات گردش کالا بزرگتر باشد، نشان دهنده آن است که کالای بیشتری از شرکت فروش رفته که با توجه به نوع فعالیت شرکت و نوع صنعتی که در آن مشغول است، سود آور بودن یا نبودن آن نیاز به تجزیه و تحلیل بیشتری خواهد داشت.